Rośnie liczba zielonych inicjatyw, pojawiają się nowe atrakcje turystyczne, a kultura i sztuka zyskują międzynarodowy rozgłos. Sprawdź, co dobrego wydarzyło się w ostatnich tygodniach – naprawdę jest się z czego cieszyć.
Oto i porządna dawka dobrych wiadomości ze Słowacji. Jeśli przegapiliście poprzednie, to zapraszam tutaj.
1. Kultura
Odsłonięto pomnik Imricha Karvaša
Przed Narodowym Bankiem Słowacji w Bratysławie odsłonięto 5-metrową rzeźbę z granitu, przedstawiającą Imricha Karvaša – prezesa banku i wybitnego ekonomistę, który nie zważając na konsekwencje sprzeciwił się reżimowi nazistowskiemu, a potem komunistycznemu. Rzeźba autorstwa Štefana Papčo powstała w tradycyjnej technice łupania kamienia, waży 13 ton i symbolicznie oddaje siłę oraz niezłomność Karvaša. Jako prezes banku narodowego w latach 1939–1944 Karvaš wsparł finansowo Słowackie Powstanie Narodowe, za co został aresztowany przez Gestapo i skazany na śmierć, wyroku nie zdążono wykonać. Po wojnie był prześladowany przez komunistów. Pomnik ma też przypominać o odwadze moralnej i wartościach demokratycznych oraz stanowić źródło refleksji dla współczesnego społeczeństwa.
Zuzana Pustaiová na Les Rencontres d’Arles
Zuzana Pustaiová została pierwszą słowacką fotografką zaproszoną na prestiżowy festiwal fotografii Les Rencontres d’Arles we Francji z własną solową wystawą. To jedno z najważniejszych wydarzeń fotograficznych na świecie, a jej projekt „Safety Report”, koncentrujący się na elektrowni jądrowej w Mochovcach, zwrócił uwagę międzynarodowego środowiska artystycznego. Pustaiová została nominowana w dwóch kategoriach: jako młoda twórczyni w ramach Discovery Award oraz do nagrody dla najlepszej autorki kobiecej, przyznawaną we współpracy z dziennikiem Le Figaro. Jej udział w festiwalu jest nie tylko sukcesem osobistym, ale także znaczącym osiągnięciem dla słowackiej fotografii, która rzadko pojawia się w Arles w formie indywidualnych prezentacji.
Polacy na Pohodzie
W zupełnie innym klimacie, ale z równie dużą charyzmą, zaprezentował się Marcin Patrzałek – młody gitarowy wirtuoz znany z viralowych nagrań i występów w America’s Got Talent. Na EUrópa Stage przedstawił swoje efektowne aranżacje i kompozycje w towarzystwie zespołu.
Scena Aktuality.sk zamieniła się w barwne, dźwiękowo-wizualne show duetu Franek Warzywa & Młody Budda – ulubieńców TikToka i amerykańskiego krytyka Anthony’ego Fantano. Ich absurdalny, kolorowy hyperpop z nutą punka i jazzu okazał się jednym z najbardziej oryginalnych zjawisk nowej polskiej sceny.
W sobotę w literackim namiocie Martinus publiczność spotkała się z Iloną Wiśniewską – reporterką i fotografką, która zabrała słuchaczy w podróż po Arktyce. Autorka książek Białe i Lód opowiedziała o życiu na Svalbardzie i Grenlandii.
W Café Kušnierik scenę przejęła folk-punkowa Hańba! – krakowska formacja, która wróciła na Pohodę po dziewięciu latach. Ich mieszanka poezji międzywojnia, punka i klezmeru, grana na tubie, akordeonie i banjo, była nie tylko muzycznym spektaklem, ale też społecznym manifestem.
To był naprawdę mocny polski akcent na Pohodzie 2025.
2. Pozytywne akcje
W Popradzie działa wodny bar – darmowa, orzeźwiająca woda do końca sierpnia
Na rynku w Popradzie ustawiono tzw. wodny bar, który będzie dostępny dla mieszkańców i turystów do końca sierpnia. Projekt zrealizowała Podtatrzańska Spółka Wodociągowa (PVPS) we współpracy z miastem. Stoisko czynne jest codziennie od 11:00 do 17:00 i oferuje darmową wodę z dodatkiem cytryny lub mięty, która podawana jest w ekologicznych kubeczkach biodegradowalnych. Na psy czeka z wodą. Celem inicjatywy, dostępnej w weekendy i dni powszednie od 30 czerwca do końca sierpnia, jest zachęcenie mieszkańców oraz odwiedzających do regularnego nawadniania się podczas upalnych dni.
Namiot cyrkowy w szpitalu pozwala spełnić marzenia
W Szpitalu Psychiatrycznym w Kremnicy powstał jedyny na Słowacji Cyrk Paciento – specjalistyczny cyrkowy program terapeutyczny dla dzieci. Przez pięć dni mali pacjenci przemieniają się w artystów, ucząc się żonglerki, kręcenia talerzami, tańca z wstążkami i innych sztuczek pod okiem „klaunów medycznych“. Uczestnicy podczas uroczystego występu stają się prawdziwymi gwiazdami, co znacznie wzmacnia ich pewność siebie i chęć życia. Program, realizowany przez organizację Červený Nos Clowndoctors, jest częścią szerszych działań w szpitalach psychiatrycznych i onkologicznych w całej Słowacji i ma na celu przeciwdziałanie samotności oraz pomóc dzieciom odzyskać radość i poczucie własnej wartości.
Wakacyjna praca dla młodzieży na rzecz własnej społeczności w Vysokej nad Kysucou
Młodzież
z Vysokej nad Kysucou spędza wakacje pracując na rzecz własnej
społeczności – uczestnicząc w gminnym projekcie prac letnich. Od 1 lipca
do końca sierpnia, około 18 uczniów obejmuje zadania związane z
utrzymaniem zieleni, sprzątaniem i pielęgnacją przestrzeni publicznych
na terenie gminy. Inicjatywa ta pozwala młodym zarobić około 200 euro za
sześć i pół dnia pracy, ale co ważniejsze — uczy odpowiedzialności,
dyscypliny i wartości pieniądza poprzez praktyczne doświadczenie. Według
wójta Antona Varechy taka forma aktywizacji młodzieży kształtuje ich
świadomość obywatelską, a także wzmacnia więź z miejscem, w którym
żyją.
Bytčę pokryją nowe kwitnące łąki
Miasto Bytča kontynuuje ekologiczny trend poprzez zakładanie kwitnących łąk, które niedawno pojawiły się wokół posterunku policji i w parku. Te kolorowe przestrzenie nie tylko upiększają teren, ale też wspierają bioróżnorodność – przyciągają owady zapylające, zatrzymują wodę i w naturalny sposób ochładzają otoczenie, jednocześnie wymagają mniejszego nakładu pielęgnacji niż tradycyjne trawniki. Bytča planuje dalsze działania ekologiczne, zamieniając kolejne trawniki na łąki kwietne, sadząc nowe krzewy i drzewa owocowe przy przedszkolach, a także zabezpieczając starodrzew lip – wszystko to w ramach strategii zrównoważonego rozwoju zieleni miejskiej i poprawy jakości życia mieszkańców.
3. Turystyka
W Topolczanach powstanie wyjątkowy archeoskansen z czasów Rzeszy Wielkomorawskiej, projekt jest warty niemal 7 mln euro
W okolicach Topolczan zostanie zrealizowany nowy, wyjątkowy archeopark o nazwie „Brama do przeszłości”. Projekt, wspierany przez lokalne władze, zakłada rekonstrukcję 10-metrowej słowiańskiej bramy wejściowej do prahistorycznego grodziska, w oparciu o dokładne badania archeologiczne. Celem jest odtworzenie fragmentu grodziska z IX wieku oraz stworzenie przestrzeni edukacyjno-turystycznej, mającej przyciągnąć miłośników historii i podróżników z kraju i zagranicy. W planie jest m.in. stworzenie ścieżek tematycznych i strefy dla odwiedzających, gdzie za pomocą modeli pokaże się dawną architekturę i życie codzienne dawnych Słowian.
Wodospady w dziewiczej przyrodzie. Dotrzesz do nich nowymi mostami wiszącymi
Dzięki grzybiarzowi, który zmobilizował dziesiątki wolontariuszy, na Liptowie otwarto nową ścieżkę edukacyjną. W mniej znanym zakątku Doliny Hrabovskiej dzięki mostom linowym, drabinkom i podestom turyści mogą teraz podziwiać kaskady wodne w trudno dostępnych, leśnych zakątkach regionu. Trasa prowadzi nad rwącymi potokami przez malownicze ostępy, umożliwiając bezpieczne dotarcie do wodospadów, które do tej pory raczej uchodziły uwadze odwiedzających. Nowa infrastruktura to nie tylko wygoda i adrenalina dla miłośników przyrody, ale także szansa na rozwój turystyki w mniej znanych częściach Liptowa – idealnych na weekendowy wypad.
Druga szansa jednej z najpiękniejszych synagog
Miasto Vrbové otrzymało ponad 600 tys. eur z funduszy unijnych (z programu „Inwestycje w dziedzictwo kulturowe”) na kompleksową renowację swojej synagogi — jednej z najpiękniejszych tego typu zabytków na Słowacji. To narodowa pamiątka kulturowa, która przez lata służyła jako magazyn, lecz po trudnym procesie restytucyjnym odzyska dawną świetność. Plan obejmuje m.in. odbudowę wieżyczek, wymianę okien i drzwi, modernizację wnętrza, instalację nowych instalacji i dostawę wind dla osób niepełnosprawnych oraz powstanie zaplecza sanitarnego i parkingu. Dzięki temu opuszczony przez dziesięciolecia obiekt zyska nową funkcję kulturalno-społeczną, stając się centralnym punktem życia miejscowej społeczności.
W miasteczku Vrbové ma przydomek słowacka Piza, to wszystko dzięki wieży, której wierzchołek jest odchylony od podstawy o 99 cm.
W zachodniej Słowacji otwarto nowy szlak edukacyjny, który zaprowadzi turystów w przeszłość
U podnóża Považského Inovca powstał nowy, łatwy i przyjazny rodzinom szlak edukacyjny, prowadzący do niedawno odkrytych stanowisk archeologicznych — dawnych miejsc pochówku plemion słowiańskich. Po oczyszczeniu terenu z gęstej roślinności wzdłuż trasy umieszczono tablice informacyjne, które przybliżają historię i znaczenie tych cmentarzysk. Celem szlaku jest nie tylko popularyzacja wiedzy o dawnych ludach zamieszkujących te tereny, ale także ochrona cennych znalezisk. Projekt podkreśla znaczenie regionu jako jednego z najstarszych centrów osadnictwa na Słowacji, a pierwsze reakcje odwiedzających są bardzo pozytywne.
W Małej Fatrze na wszystkich zakochanych czeka fioletowe serce
Nowa atrakcja we Vrátnej w Małej Fatrze — Láskybod, czyli dosłownie punkt miłości. Serce, które ma przyciągać zakochane pary i ich historie. Fioletowa konstrukcja zlokalizowana w malowniczym górskim krajobrazie, stworzona jako idealne miejsce na romantyczne zdjęcie i pozostawienie kłódki jako symbolu swoich uczuć. Jej odsłonięcie zbiegło się z otwarciem letniego sezonu w Vrátnej, a punkt ten ma stać się nowym punktem, który przyciągnie turystów spragnionych wyjątkowych doznań i pięknych wspomnień przyrody i miłości. Instalacja powstała we współpracy lokalnych władz i organizatorów turystycznych.
4. Inne
Poczta zmienia tradycję na innowację
Do centrum Bratysławy już wkrótce wyjedzie autonomiczne „poštowe autíčko” – bezzałogowy pojazd, który będzie dostarczać przesyłki w strefie pieszej. Dzięki wsparciu ministerstwa transportu, SAV oraz miasta Bratysława projekt wpisuje się w inicjatywę Elevate, mającą za zadanie rozwój technologii autonomicznych i innowacji w kraju. Nowatorskie auto ma kursować między instytucjami w centrum, co pomoże ocenić efektywność takich rozwiązań w realnym ruchu miejskim. To na razie testowe wdrożenie, ale w przyszłości może zapoczątkować większe zmiany i szersze zastosowanie pojazdów autonomicznych w służbie publicznej, poprawić poziom automatyzacji usług w miastach. Na razie poczta testuje to rozwiązanie a Bratysława zyskała nowa atrakcję turystyczną ;)
Raki wróciły na Orawę
W rzece Slaná voda na Orawie lokalni mieszkańcy zaobserwowali pojawienie się raków – skorupiaków, które w ostatnich dekadach zniknęły z tego obszaru. W opinii mieszkańców to wydarzenie przypomina powrót do przeszłości, symbolizując poprawę jakości wody i powrót naturalnego środowiska. Specjaliści wskazują, że obecność raków może być wskaźnikiem ekologicznego sukcesu – ich pojawienie się oznacza, że woda rzeki osiągnęła odpowiednią czystość Po latach ochrony, oczyszczania wodę oraz ograniczania ilość zanieczyszczeń przemysłowych i rolniczych widać rezultaty. Miejscowość może zyskać nową atrakcję przyrodniczą, która nie tylko przyciągnie turystów, ale może także być wykorzystana w zakresie edukacji. Informacje potwierdzają lokalne władze i ekologowie, którzy planują dalszy monitoring populacji raków i stanu czystości wody w rzece.
Podczas kopania natrafili na wyjątkowe znalezisko, o którym przez lata nie mieli pojęcia
W
miejscowości Košolná pod Trnawą podczas kopania piwnicy w 1998 roku
robotnicy natrafili na kości, które przez 27 lat leżały zapomniane w
kartonie. Teraz przekazała je matka jednego z robotników. Ekspertyza
wykazała, że znalezisko zawiera szczątki dwóch zwierząt – dużego jelenia
oraz pratura. Archeolodzy przypuszczają, że oba zwierzęta zostały
upolowane, a ich szczątki porzucone w jednym miejscu. Pratury, które
wyginęły w Europie w XVII wieku, były potężnymi roślinożercami, znanymi
m.in. z prehistorycznych malowideł. Ich obecność na Słowacji
potwierdzają liczne znaleziska. Archeolodzy rozważają datowanie metodą
węglową, by określić jego wiek.
Pohánková zwycięża w juniorskim Wimbledonie
16‑letnia Mia Pohánková zdobyła tytuł mistrzowski juniorek Wimbledonu 2025, pokonując w finale Amerykankę Juliettę Pareję 6:3, 6:1. Pohánková oddała tylko jeden set w całym turnieju. W finale dominowała, przełamując serwis rywalki sześć razy i utrzymując pełną kontrolę nad meczem. To znaczący krok w karierze utalentowanej tenisistki, która nie należała do faworytek, a jednak triumfowała w prestiżowym turnieju. Jej sukces podkreśla rosnącą pozycję Słowacji na światowej scenie tenisa juniorskim – drugi rok z rzędu zwycięstwo w Wimbledonie potwierdza, że kraj ten potrafi wyprodukować młode talenty na światowym poziomie.
W 2024 roku turniej ten wygrała Renata Jamrichová.
Brak komentarzy: