30 rocznica uchwalenia konstytucji Republiki Słowackiej - Słowacystka

1.09.2022

30 rocznica uchwalenia konstytucji Republiki Słowackiej

 

Dzisiaj mija 30 lat od uchwalenia konstytucji Republiki Słowackiej. Dzięki temu Słowacja stała się państwem prawa w formie parlamentarnej republiki demokratycznej.


Na cztery miesiące przed utworzeniem niepodległej Republiki Słowackiej, która powstała 1 stycznia 1993 r. Słowacka Rada Narodowa uchwaliła Konstytucję Republiki Słowackiej. Dzisiaj mija dokładnie 30 lat od tego wydarzenia. Od 1994 roku jest ono upamiętniane jako święto państwowe — Dzień Konstytucji Republiki Słowackiej [Deň Ústavy SR]. 

 

A jeśli interesują Was losy słowackiego hymnu, zajrzyjcie do osobnego postu.


Prace nad konstytucją

 

Prace nad konstytucją rozpoczęto już w 1991 roku, gdy różnice między Słowacją a Czechami stawały się coraz większe. Strona słowacka chciała mieć większy głos we wspólnym państwie, więc konsekwentnie promowała swoją wersję zasady funkcjonowania federacji: chciano by podstawą wspólnego państwa były dwie suwerenne republiki — czeska i słowacka, dobrowolnie przekazujące część swoich kompetencji władzom federalnym. Czesi natomiast nie byli chętni oddać części kompetencji słowackiej stronie i stali na stanowisku, że kompetencje republik wynikały z kompetencji władz federalnych. 


Dlatego też uchwałą plenum Zgromadzenia Narodowego Republiki Słowackiej z 12 grudnia 1991 roku ogłoszono publiczną debatę nad projektem Konstytucji Republiki Słowackiej, wówczas w prasie codziennej opublikowano projekt Konstytucji, do którego każdy Słowak mógł zgłosić swoje uwagi. W ciągu miesiąca zarejestrowano 670 uwag do treści projektu.


Już na początku sierpnia 1992 roku słowacki organ ustawodawczy rozpoczął dyskusję nad projektem nowej słowackiej konstytucji. Na spotkaniu słowackich i czeskich przedstawicieli w willi Tugendhat w Brnie 26 sierpnia 1992 roku premier Czech Václav Klaus i premier Słowacji Vladimír Mečiar podjęli ostatecznie decyzję o rozwiązaniu Czechosłowackiej Socjalistycznej Republiki Federacyjnej z dniem 1 stycznia 1993 r.

Posłowie przyjęli Konstytucję Republiki Słowackiej w głosowaniu jawnym, które odbyło się 1 września 1992 roku po godzinie 22.00. Podczas głosowania nie użyto maszyn do głosowania, posłowie musieli wstać i wypowiedzieć na głos, jak zamierzają głosować.  


Po emocjonalnej dyskusji przegłosowano brzmienie konstytucji nieistniejącego jeszcze wówczas państwa, które miało powstać dopiero 1 stycznia 1993 roku. 


 

Na 134 obecnych posłów 114 powiedziało: Głosuję za Konstytucją Republiki Słowackiej.

 
Za przyjęciem konstytucji głosowali członkowie partii: HZDS [Hnutie za demokratické Slovensko — Ruch na rzecz Demokratycznej Słowacji], której liderem jest Vladimír Mečiar; prowadzonej przez Jozefa Prokeša SNS [Slovenská národná strana — Słowacka Paria Narodowa] i SDĽ [Strana demokratickej ľavice — Parta Demokratycznej Lewicy], której liderem był Peter Weiss. 


Co ciekawe, żadna z tych partii nie jest już w parlamencie: SDĽ stała się częścią Smeru, HZDS została całkowicie rozwiązana, a SNS po czterech latach rządzenia w koalicji ze Smerem od 2020 roku znów znalazła się poza parlamentem.


Swój sprzeciw wyraziło lub wstrzymało się 20 posłów, w tym większość przynależała do partii KDH [Kresťanskodemokratické hnutie — Ruch chrześcijańskidemokratyczny], prowadzonej wówczas przez Jána Čarnogurskiego. Na krótko przed głosowaniem posłowie Węgierskiego Ruchu Chrześcijańsko-Demokratycznego (MKDH, Maďarské kresťanskodemokratické hnutie) i partii Wspólnota (Együttélés) opuścili salę obrad na znak protestu przeciwko nieprzyjęciu ich poprawek dotyczących kwestii mniejszości narodowych.


 
Także i te partie już dawno znajdują się poza słowackim parlamentem.  Od 2016 roku KDH nie wywalczyło ani jednego mandatu poselskiego, natomiast partie węgierskie po połączeniu i wielu zmianach nazwy ostatecznie utworzyły SMK [Strana maďarskej komunity — PartianSpołeczności Węgierskiej], która rozwiązała się w 2021 roku po połączeniu z 2 innymi partiami mniejszości węgierskiej w partię SZÖVETSÉG - ALIANCIA, która jest poza parlamentem.

Dalsze losy konstytucji


Przyjęcie Konstytucji ustanowiło Republikę Słowacką suwerennym, państwem prawa w formie parlamentarnej republiki demokratycznej. 


Nowa Konstytucja Słowacji została podpisana 3 września 1992 roku w Sali Rycerskiej Zamku Bratysławskiego przez przewodniczącego Słowackiej Rady Narodowej Ivana Gašparoviča i premiera Republiki Słowackiej Vladimíra Mečiara, w obecności przewodniczącego Zgromadzenia Federalnego Michala Kováča, premiera Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej Jana Stráskiego, przewodniczącego Czeskiej Rady Narodowej Milana Uhde i innych gości. Na cześć nowej konstytucji wystrzelono 21 salw artyleryjskich, a na nabrzeżu Dunaju odbył się pokaz sztucznych ogni.



Konstytucja Republiki Słowackiej weszła w życie 1 października 1992 r. i z tą datą weszła w życie nowa nazwa słowackiego organu ustawodawczego — Rada Narodowa Republiki Słowackiej.
 
W czasie swojego istnienia przeszła kilka nowelizacji, w latach 1998, 1999, 2001, 2004 (dwie nowelizacje), 2005, 2006 (dwie nowelizacje), 2010, 2011, 2012, 2014 (dwie nowelizacje), 2015, 2017 (trzy nowelizacje), 2019, a ostatni raz konstytucja była zmieniana w 2020 roku. 
 
Zmiana zapisów w konstytucji wymaga zgody trzech piątych głosów wszystkich członków parlamentu. 


Dokument składa się z preambuły i dziewięciu rozdziałów dotyczących różnych obszarów funkcjonowania państwa. 
 
Kopię słowackiej konstytucji można zobaczyć w holu głównym słowackiego parlamentu. Oryginalna konstytucja przechowywana jest w skarbcu w budynku Parlamentu i to na ten egzemplarz nowowybrani posłowie składają przysięgę poselską.

Mam nadzieję, że dowiedzieliście się czegoś nowego!

 

 

Jeśli spodobał Ci się mój wpis, to będzie mi miło, jeśli:

✦ zostawisz tu swój komentarz

✦ polajkujesz mój fanpage

✦ udostępnisz ten wpis swoim znajomym

Brak komentarzy: