Kolejna porcja dobrych wiadomości ze Słowacji. Co dobrego wydarzyło się na Słowacji w kwietniu?
1. Kultura
Jubilerka Petra Toth chce ratować festiwal folklorystyczny
Od 17 lat Festiwal Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych łączy dzieci z całej Słowacji. Kilka dni temu ogłoszono, że 18. edycja festiwalu nie odbędzie się, ponieważ instytucja wspierająca kulturę od 1,5 roku nie działa. A bez pomocy finansowej ze strony państwa organizacja największego festiwalu dziecięcego jest niemożliwa. Wtedy pomocną dłoń wyciągnęła znana słowacka jubilerka i projektantka Petra Toth. Artystka, która w swojej twórczości inspiruje się strojami i tradycjami folklorystycznymi postanowiła wziąć na siebie finansowanie festiwalu. Petra napisała „Przyszłość prawdziwej dumy z naszych korzeni i tradycji buduje się w zespołach dziecięcych, a nie w pustym gadaniu.” Po nagłośnieniu sprawy finansowaniem ma się zająć spółka skarbu państwa TIPOS (totalizator sportowy).
Jadwiga - czarownica z Beskidów
Jesienią tajemniczą historię zaoferuje widzom film Jadwiga - czarownica z Beskidów, który właśnie skończono kręcić m.in. na Liptowie, w Bańskiej Bystrzycy i Beskidach. Autorem filmu jest scenarzysta i reżyser Petr Turoň, Czech mieszkającego w Lipowskim Mikulaszu. Zainspirowały go opowieści babci o przypadkach czarnej magii praktykowanej przez kobiety w regionie Beskidów. „To kryminał, w którym bada się, czy czary mogą działać i jak można się przed nimi odpowiednio bronić” - mówi. W filmie główny bohater, śledczy, powraca w Beskidy, by rozwiązać sprawę tzw. beskidzkich czarownic. Scenariusz w głównej mierze oparty jest na prawdziwych opowieściach mieszkańców. W melancholijnym, górskim krajobrazie dzieją się rzeczy, w które dziś już nie wierzymy.
Stawmy czoła złu razem, stanowczo i zjednoczeni - to przekaz, który wybrzmiał podczas wręczania nagród Slnko v sieti.
Na rozdaniu słowackich nagród filmowych Slnko v sieti 2024 bezapelacyjnym triumfatorem okazała się film Vlny w reżyserii Jiříego Mádla. Film zdobył aż 9 statuetek, w tym za najlepszy film, reżyserię, scenariusz, zdjęcia, montaż, dźwięk i efekty wizualne. W kategorii najlepszy dokument zwyciężył film Prezidentka Marka Šulíka, a za najlepszy film animowany uznano Keď život chutí Kristiny Dufkovej. Film Ema a smrtihlav przyniósł nagrody aktorskie Alexandrze Borbély, Évie Bandor i Milanowi Ondríkowi, a także wyróżnienia za scenografię, kostiumy oraz charakteryzację. Wśród produkcji telewizyjnych wyróżniono serial Čas nádejí.
O filmie Vlny pisałam więcej w sierpniu.
Współczesna sztuka polskia w Dolnym Kubinie i współczesna sztuka słowacka w Bielsku-Białej
„Niewiele
wiemy o sztuce i kulturze naszych najbliższych sąsiadów” - mówi Agata
Smalcerz, dyrektor bielskiej Galerii BWA i kurator wystawy Współczesne
malarstwo polskie ze zbiorów bielskiej Galerii BWA w Dolnym Kubinie.
Równolegle do tej wystawy swoje zbiory w Polsce prezentuje Galeria
Orawska. Według kuratorki obie wystawy koncentrują się na malarstwie,
które w drugiej połowie XX wieku ustąpiło miejsca sztuce konceptualnej i
nowym mediom. Pozostaje ona jednak kluczowa dla obu galerii, o czym
świadczy liczba obrazów w ich kolekcjach. Wystawa w Dolnym Kubinie jest otwarta do
15 czerwca.
2. Turystyka
Po Prievidzy i Bojnicach ze sztuczną inteligencją
Uruchomiono nowy przewodnik turystyczny, który przedstawi najciekawsze miejsca w Prievidzy i Bojnicach. Oprócz map i komentarzy audio wykorzystuje on również sztuczną inteligencję. Odpowiada na pytania ludzi, ale może również udzielić im praktycznych porad dotyczących jedzenia, zakwaterowania i usług w regionie. Nowość ma na celu przyciągnięcie większej liczby turystów do regionu, ale także przypomnienie jego mieszkańcom, co mają w domu. Za projektem stoi 24-letni Radovan Huba z Prievidzy, który jest autorem kilku projektów promujących turystykę. Przewodnik działa na stronie internetowej Visit Prievidza, nie trzeba pobierać aplikacji, aby z niego korzystać, wystarczy telefon komórkowy lub tablet i połączenie z Internetem. Korzystanie z niego jest bezpłatne.
Wspinaczka po kominie
Jedyna taka ścianka wspinaczkowa na Słowacji, została oficjalnie zaprezentowana pod koniec ubiegłego roku, ale dopiero teraz otwarto ją dla osób zainteresowanych adrenalinowymi sportami. Ścianka powstała na najwyższym budynku w miejscowości Utekáč - na kominie fabrycznym. Budynek z 1787 roku został w ten sposób wykorzystany w niekonwencjonalny sposób. Mierzący 42 metry wysokości komin ma przyciągnąć do miejscowości także turystów zza granicy. Na górę prowadzą 2 trasy. Jedna jest łatwiejsza, druga jest dla tych, którzy mają doświadczenie we wspinaczce. Na ścianie zamontowano około 180 chwytów. Dorośli zapłacą 10 EUR za każde pół godziny. W przypadku dzieci, które korzystają z bocznej trasy wspinaczkowej, opłata wynosi 1 euro za każde pół godziny. Płatność możliwa jest wyłącznie gotówką.
Stacja kolejowa w uzdrowisku Treczyńskie Cieplice ożyje po 14 latach zapomnienia
Organizacja non-profit Trenčianska elektrická železnica (TREŽ) nabyła budynek dworca wraz z peronem na podstawie długoterminowej dzierżawy od właściciela, którym są Słowackie Koleje Państwowe (ŽSR). TREŽ zdaje sobie sprawę, że to nie będzie sprint, a raczej maraton, ponieważ budynek niszczał przez lata nieużytkowania, wcześniej też o regularnych remontach zapominano. Dlatego wolontariusze chcą stopniowo odrestaurować stację z początku lat czterdziestych XX wieku, na razie najwyższym priorytetem jest naprawa toalet. Funkcjonalistyczny budynek, który jest narodowym zabytkiem kultury, ma zostać otwarty dla turystów na początku maja.
Przy ruinach zamku w Zwoleniu powstała ferrata
Miłośnicy adrenaliny będą wkrótce zachwyceni nową atrakcją w pobliżu Zwolenia. Naturalne centrum wspinaczkowe Via ferrata - Sokolie skaly powstało przy Kolibie u Rytiera pod Pustým hradem i zostanie oficjalnie otwarte w sobotę, 5 kwietnia. „To nowoczesne centrum wspinaczkowe oferuje szeroki wybór tras - od prostych mostów i punktów widokowych dla początkujących po wymagające technicznie przejścia przeznaczone dla doświadczonych na via ferratach wspinaczy” - powiedziała Terézia Krajčová z regionalnej organizacji turystycznej. Dodała, że każda trasa jest starannie zabezpieczona stalowymi linami i schodkami, zapewniając maksymalne bezpieczeństwo nawet na wyeksponowanych odcinkach.
3. Pozytywne akcje
Na Górnym Zemplinie podjęli próbę ustanowienia rekordu. W roli głównej wystąpiły jajka i przedszkolaki
Na rynku w Humennem uczniowie i przedszkolaki połączyli ponad 8000 wydmuszek w łańcuch, aby ustanowić słowacki rekord w najdłuższym łańcuchu z jajek. Według Františki Mudrej, kierowniczki zieleni miejskiej, łańcuch miał 444,4 metra długości. W wydarzeniu wzięło udział 14 szkół podstawowych i przedszkoli, z Humennego, oraz dwa przedszkola z powiatu. „Chcieliśmy pokazać dzieciom tradycyjne sposoby wydmuchiwania jajek i ozdabiania ich w sposób przyjazny dla środowiska” - wyjaśniła Mudra. Dodała, że wszystkie wydmuszki zostaną w tym roku wykorzystane do stworzenia miejskich dekoracji wielkanocnych.
W Martinie drzewa dostały kolorowe swetry. Przedszkolaki uczą się tu rozróżniać kolory
Plac Partyzantów Francuskich w dzielnicy Sever jest od kilku dni udekorowany drzewami w swetrach. Ich pnie otoczone są wdziankami w paski, niektóre mają nawet twarze dziecięcych bohaterów jak np. Pippi Pończoszanka. To efekt pracy 12 członkiń miejscowego klubu robótek ręcznych, które w ten sposób postanowiły dodać miastu trochę koloru. Członkinie klubu szydełkowały swetry przez około 2,5 miesiąca, zużywając na każdy z nich około kilometra wełny. Już pierwsze dni pokazały, że pomysł przypadł do gustu wszystkim: ludzie, którzy przechodzą obok fotografują kolorowe drzewa, a dzieci z pobliskiego przedszkola uczą się rozpoznawać kolory.
4. Sukcesy młodych
Słowaczka i Czech zdobyli prestiżową nagrodę. Wymyślili, jak oczyścić wodę z antybiotyków i bakterii
Antybiotyki coraz częściej trafiają do środowiska, a ich usunięcie do tej pory było trudne, kosztowne i często niepraktyczne. Ale to się zmieni, bo 19-letnia Słowaczka Anna Podmanická i 18-letni Czech Tomáš Čermák stworzyli projekt PURA, za co zdobyli prestiżową nagrodę Earth Prize 2025. Nowatorskie rozwiązanie do oczyszczania wody polega na połączeniu dwóch różnych podejść - pracy Čermáka z zimną plazmą niszczącą szkodliwe substancje i bakterie odporne na antybiotyki oraz badań Podmanickiej w dziedzinie oczyszczania wody za pomocą fotokatalizy. Połączenie tych prac zaowocowało systemem, który wykorzystuje moc światła i plazmy do usuwania zanieczyszczeń.
Uczniowie wymyślili jak pozbyć się plam krwi
Co
roku uczniowie szkół średnich w ramach program ekonomii stosowanej
mają możliwość założenia firmy. Muszą wymyślić produkt, marketing i
zmierzyć się z biurokracją oraz z konkurencją jak prawdziwa firma. W tym
roku w regionalnym konkursie firm szkolnych wygrała firma Aima założona
przez uczniów z Koszyc. W ramach swojego projektu uczniowie stworzyli
odplamiacz, który radzi sobie z plamami po krwi, bez konieczności
namaczania - wystarczy spsikać i zostawić na 30 sekund. Aima wygrała
wszystkie trzy kategorie rundy regionalnej (prezentacja marketingowa,
produkt i zarządzanie finansami). Wraz z 9 innymi firmami weźmie udział w
rundzie krajowej, gdzie zostanie wyłoniony słowacki zwycięzca, który
pojedzie na europejskie finał do Aten.
Brak komentarzy: